วันอาทิตย์ที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2554

ผังความคิด ( Mind Mapping)


กิจกรรมแนะแนว ม.1 -ม.6    (2 ชั่วโมง)
ใบความรู้ ที่  1  เรื่องผังความคิด  ( Mind Map)

                  2. นักเรียนเรียนรู้และใช้ผ่านสื่อเทคโนโลยี blog ได้ 
                  3. นักเรียนแสดงความคิดเห็นและเชื่อมต่อกับแหล่งเรียนรู้web อื่นได้ 
                  4. นักเรียนมีแนวทางในการพัฒนาการเรียนรู้โดยใช้การเขียนแผนผังความคิดบูรณาการกับสาระอื่น ๆ 
             
สาระสำคัญ 
           
Mind Map หรือ Mind-Map แปลตรงตัวว่าแผนที่ความคิด เป็นทฤษฎีในการนำเอาสมองมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุดโดยเฉพาะเกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้ของมนุษย์ ทฤษฎีนี้คิดขึ้นโดยโทนี บูซาน (Tony Buzan) นักจิตวิทยาชาวอังกฤษ ในปัจจุบันทฤษฎีของโทนี บูซาน ได้รับความนิยมสูงขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะการนำมาช่วยในการเขียนแผนที่ความคิด การเขียนแผนที่ความคิดในอดีตจะเน้นเขียนลงบนกระดาษว่างๆ จากจุดศูนย์กลาง กระจายเป็นรูปดาวคล้ายๆ การแตกกิ่งก้านของต้นไม้ (การแตกของเส้นเซลสมอง) ปัจจุบันมีทางลัดในการสร้างแผนที่ความคิดโดยการใช้ทูลหรือซอฟต์แวร์ช่วย (มีให้เลือกใช้งานหลายตัวทั้ง Commercial และ Open Source) ข้อดีของการใช้ซอฟต์แวร์คือสามารถเปลี่ยนแปลงแก้ไขข้อมูลได้อย่างอิสระ มีตัวอย่างแผนที่ความคิดให้เลือกใช้งานมากมาย
ผู้เขียนมีโอกาสศึกษาต่อในสาขา ยุทธศาสตร์การพัฒนา  เมื่อต้องทำงานแบบมีหลักคิด มีโอกาสเรียนรู้วิธีเขียนจากครูอาจารย์หลายท่าน
Mind Map เป็นแผนผัง (Diagram) ใช้เพื่อแสดงคำหรือแนวความคิดของมนุษย์ที่แผ่ออกออกจากศูนย์กลาง ใช้การสื่อความหมายด้วยข้อความและรูปภาพคล้ายๆ การแตกกิ่งก้านของต้นไม้. Mind Map ถูกสร้างขึ้นเพื่อใช้เป็นจุดกำเนิด หรือจุดเริ่มต้นในการทำงานต่างๆ, การจินตนาการ
Mind Map ช่วยทำให้สิ่งต่างๆ มองภาพได้ง่ายขึ้น อาทิ
สร้างจากสิ่งที่เป็นนามธรรมสู่รูปธรรม
ช่วยในการเรียนรู้ต่างๆ ของมนุษย์
ใช้แก้ปัญหาปัญหาต่างๆ ในชีวิตประจำวัน
ใช้ในการทำการตัดสินใจกรณีมีทางเลือกหลายๆ ทาง

                                            1 มิถุนายน 2554 เป็นวิทยากรกระบวนการสำหรับโรงเรียนท่านครญาณวโรภาสอุทิศ  จ.นครศรีธรรมราช ณ ค่ายลูกเสือไทยเฉลิมพระเกียรติ จ.ตรัง 
กิจกรรมการเรียนการสอน 
ขั้นตอนการเขียนแผนที่ความคิดด้วยมือ
1. เริ่มต้นด้วยเขียนหัวเรื่องหลักของแนวคิด (Concept) ที่กึ่งกลางหน้ากระดาษ ใช้ดินสอหรือปากกาอย่างน้อย 3 สี
2. ใช้รูปภาพหรือสัญลักษณ์ ในการสื่อผ่านแผนที่ความคิดให้มากที่สุด เพราะรูปภาพจะทำให้จดจำได้ง่าย
3. ขีดเส้นออกจากจุดศูนย์กลาง ความคิดหลัก (Ideas) ที่เกี่ยวกับเรื่องนี้
4. วาดวงรีต่อจากเส้นความคิดหลักในข้อ 3
5. เขียนหัวข้อความคิดหลัก พร้อมวาดรูปที่เกี่ยวข้องประกอบ
6. ขีดเส้นย่อยออกจากความคิดหลัก เป็นกิ่งๆ คล้ายกิ่งต้นไม้
7. วาดวงรีต่อจากเส้นย่อยในข้อ 6
8. เขียนความคิดย่อย พร้อมวาดรูปที่เกี่ยวข้องประกอบ
9. ย้อนทำตามข้อ 3 – 8 จนเนื้อหาครบสมบูรณ์
จุดประสงค์  1. นักเรียนสามารถเขียนแผนผังความคิด เรื่อง  แผนผังความคิดได้
การวัดและประเมินผล 
            1.ประเมินผู้เรียนจากใบงานที่  1 และ 2  โดยรูบริค   4  ระดับ 
                       ดีมาก           
                       ดี                
                       พอใช้     
                       ปรับปรุง      
                                     ผู้เรียนร้อยละ 90  มีระดับผลการเรียนดี
            2.จากการสังเกต    แบบบันทึกการสังเกต 
            3. จากการแสดงความคิดเห็นโต้ตอบกับครูผู้สอน เกี่ยวกับเรื่องที่เรียน

คำสั่ง

ใบงานที่    1  นักเรียนได้อะไรจากการศึกษาใบความรู้ที่  1  จงเขียนแผนผังความคิดจากใบความรู้ ที่ 1 เรื่องแผนผังความคิด บนกระดาษที่แจกให้
ใบงานที่   2 นักเรียนเชื่อมต่อแหล่งเรียนรู้อื่น ๆอะไรบ้าง จงเขียนเป็นผังความคิด  ในกระดาษที่แจกให้

กิจกรรมแนะแนว     ระหว่างวันที่  4 กรกฎาคม  2554 ถึง 14 กรกฎาคม 2554


ขอขอบคุณข้อมูลโดย : ภาควิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ระบบปฏิบัติการที่สามารถติดตั้งได้
• Windows
รวมเว็บข้อมูลเกี่ยวกับ Mind Map ในไทย
http://www.tanyaph.com , บล็อค อ.ธัญญา >เว็บของ อ.ธัญญา ผลอนันต์ ต้นแบบ Mind Map ในไทย
http://www.prachasan.com , http://gotoknow.org/blog/dmindmap > เว็บของ เภสัชกร ดร. ประชาสรรค์ แสนภักดี
http://gotoknow.org/blog/comsci/18956 > การจัดการความคิดด้วย Freemind
http://www.yupparaj.ac.th/web2000/st04/ > การฝึกเขียน Mind Map
http://www.yupparaj.ac.th/web2000/st04/page3-5.htm > กฎของ Mind Map
http://www.vijai.org/Tool_vijai/12/04.asp > MIND MAP (แผนที่ความคิด)
http://www.rtaf.mi.th/swot/write/write_j.html > ตัวอย่างแผนที่ความคิด
http://www.bangkokbiznews.com > Mind Mapping ระบบดิจิทัล
http://www.ist.cmu.ac.th/pdf/MindMap.pdf (link 2)> Mind map ของ ฯพณฯ ทักษิณ ในการพัฒนาประเทศ
http://www.ldinet.org > Mind Mapping
http://www.thaitextile.org/temp/course2002/c007.htm > ทำไมต้องฝึกสมองของคุณให้ใช้หัวคิด
http://www.geocities.com/mindmapthai > พื้นฐานการจัดลำดับความสำคัญของความคิด
http://www.mindmapbooks.com > MindMap Book
http://www.geocities.com/midnightuniv (www.midnightuniv.org) > ปฏิบัติการพายุสมองและการทำแผนที่จิต โดยสมเกียรติ ตั้งนโม และคณาจารย์มหาวิทยาลัยเที่ยงคืน
แผนภูมิความคิดด้วย FreeMind โดย NECTEC

แหล่งข้อมูล
อ้างอิง สำหรับศึกษาเพิ่มเติม
http://en.wikipedia.org/wiki/Mindmap
http://en.wikipedia.org/wiki/Tony_Buzan
http://www.mind-map.com
http://www.buzan.com.au/buzan_centre/tony_buzan.html
http://www.mindjet.com
http://www.imindmap.com > Buzan's iMindMap


14 ความคิดเห็น:

  1. ผังความคิดมีประโยชน์เรียนแล้วสนุกค่ะ หนูคิดว่าหนูเข้าใจอะไรมากขึ้นขอบคุณค่ะ

    ตอบลบ
  2. ดีมาก ๆ ค่ะ หนูชอบเรียนแล้วเข้าใจ

    ตอบลบ
  3. เรียนแล้วสามารถแยกกระบวนการคิดได้อย่างเป็นระบบ

    ตอบลบ
  4. สร้างความรู้ความเข้าใจในด้านการเรียนได้ง่ายขึ้น และสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้

    ตอบลบ
  5. แผนผังความคิดทำให้เราคิดอย่างละเอียด และเข้าใจง่ายขึ้น

    ตอบลบ
  6. อ่านแล้วเข้าใจง่าย สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้

    ตอบลบ
  7. สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้

    ตอบลบ
  8. สามารถนำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้

    ตอบลบ
  9. อ่านแล้วเข้าใจง่ายและนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้

    ตอบลบ
  10. แผนผังความคิดทำให้เรามีความคิดที่ดี

    ตอบลบ
  11. แผนผังความคิดสร้างความรู้ความเข้าใจในด้านการเรียนได้ง่ายขึ้นครับ

    ตอบลบ
  12. แผนผังความคิดช่วยในการวางแผนปฏิบัติงานได้ครับ

    ตอบลบ
  13. เรียนโรงเรียนอะไรกันครับ

    ตอบลบ